دوستان خوبم سلام ، احسان ولی زاده هستم و با بخش دوم آشنایی با هواپیما در خدمتتون هستم ، توی این بخش جذاب در مورد مجموعه دم هواپیما مطالب آموزشی رو درج کردم و امیدوارم مورد توجه شما عزیزان قرار گیرد.

 

با دومین بخش از برنامه خلبان شو همراه ما باشید. این مبحث مربوط به آموزش آیرودینامیک در دروس خلبانی است. خلبان شو یک شبکه آموزشی است که توسط فروشگاه خلبانی آسمان تهیه و تدوین شده است. فروشگاه خلبانی آسمان از سال 1384 به عنوان اولین و بزرگترین فروشگاه هوانوردی در ایران فعالیت خود را آغاز کرد. امیدواریم این آموزش از خلبان شو برای شما عزیزان مفید باشد.

مجموعه دم هواپیما

همانطور که در بخش اول گفتم به مجموعه دم هواپیما Tail Section و یا Empennage میگویند. قسمت دم هواپیما رو اگه بخوام ساده براتون تعریف کنم ، مثل پر برندگانه که باعث میشه هواپیما در آسمان پرواز کنه و در موقعیت دلخواه قرار بگیرد ، پس اگر یک هواپیما از این ناحیه آسیب جدی ببینه هواپیما سقوط خواهد کرد.

در این قسمت ما دو بخش داریم که عبارتند از:

Vertical Stabilizer سکان عمودی

Horizontal Stabilizer سکان افقی

Vertical Stabilizer:

سکان عمودی هواپیما همانطور که از نامش مشخصه به صورت عمودی در قسمت دم هواپیما قرار داره ، در این بخش یک قسمت متحرک وجود داره که بهش Rudder گفته میشود.

میخواهم بیشتر بدانم:

– نام دیگر سکان عمودی Fin است.

آشنایی با Rudder

این قسمت در سکان عمودی هواپیما قرار دارد و وظیفه اون گردش هواپیما به چپ و یا راست میباشد ، در داخل کابین خلبان پدال هایی قرار دارند که خلبان با فشار دادن هر یک قسمت Rudder تکان میخورد ، اگر خلبان پدال سمت چپ را با پای خود فشار دهد ، هواپیما به سمت چپ گردش میکنه و اگر پدال سمت راست را فشار بده هواپیما نیز به سمت راست گردش خواهد کرد.

 

 

 

میخواهم بیشتر بدانم:

– به پدال های موجود در کاکپیت Rudder Pedals گفته میشود.

– خلبانان اگر قسمت نوک پدال ها را فشار دهند عملیات ترمز در هواپیما انجام میشود ، اما اگر پدال ها را به سمت جلو فشار دهند ، هواپیما به طرفین گردش میکند.

 

Horizontal Stabilizer:

به این قسمت سکان افقی گفته میشه و یک بخش متحرک در آن قرار دارد که نام آن Elevator است.

 

 

آشنایی با Elevator

زمانیکه خلبان فرامین هواپیما را به سمت خود میکشد و یا به سمت جلو هل میدهد ، این بخش تکان میخورد و نتیجه آن بالا و پایین رفتن دماغه هواپیما است. یعنی زمانیکه خلبانان فرامین را به سمت خود میکشند قسمت Elevator به سمت بالا رفته و دماغه هواپیما نیز بالا می رود و بلعکس. در زیرمجموعه Elevator نیز بخشی کوچک قرار دارد که به آن Trim Tab میگوییم.

 

 

میخواهم بیشتر بدانم:

– در زمان نشست و برخاست هواپیما خلبانان با استفاده از Elevator ارتفاع پروازی خود را کم و یا زیاد میکنند.

– به عملیات برخاست هواپیما Take Off و به عملبات نشست یا فرود هواپیما Landing گفته میشود.

– اگر قسمت متحرک موجود در سکان افقی یک تکه باشد به آن Stabilator گفته میشود.

 

Trim Tab:

از آنجاییکه در هنگام برخاست هواپیما خلبان می بایست فرامین را به سمت خود نگه دارد ، پس فشاری روی دست خلبان اعمال میشه و جهت برداشتن این فشار خلبانان با استفاده از تجهیزات موجود در کاکپیت ، هواپیما را Trim میکنند. همچنین با استفاده از Trim Tab هواپیما در وضعیت دلخواه پروازی قرار میگیرد.

 

 

میخواهم بیشتر بدانم:

– قسمت Trim Tab هم در زیر مجموعه Elevator و هم در Rudder قرار دارد.

 

آشنایی با Stabilator

همانطور که گفتم چنانچه قسمت متحرک در سکان افقی یک تکه باشد به آن Stabilator گفته میشود که در آن بخش لولایی شکلی وجود دارد و همانند Trim Tab عمل میکند که نام آن Anti Servo Tab  است. توجه داشته باشید که در هواپیماهای تک موتوره نسل قدیم از Stabilator استفاده شده است و ما قسمتی تحت عنوان Elevator را در دم این مدل هواپیماها نداریم.

 

 

مدل های مختلف دم هواپیما

با توجه به شرکت های سازنده و نوع هواپیماها ، قسمت مربوط به دم هواپیما به شکل های مختلفی طراحی شده اند که هریک دارای نام متفاوتی میباشد. در اینجا سعی دارم شما عزیزان رو با چند مدل از این موارد آشنا کنم تا با ویژگی های اونها آشنا شوید.

هواپیما با دم T شکل و یا T-Tail:

همانطور که از اسمش مشخصه این دم هواپیما به صورت حرف انگلیسی T هستش و سکان افقی در بالای سکان عمودی قرار دارد.

 

 

هواپیما با دم Conventional:

از این مدل در بیشتر هواپیماها استفاده میشود که سکان افقی در انتهای دم هواپیما و در بخش پایینی سکان عمودی قرار دارد.

 

 

هواپیما با دم H شکل و یا H-Tail:

شاید در برخی از هواپیماها شما دم هواپیمایی را مشاهده کنید که به صورت حرف انگلیسی H میباشد ، که سکان افقی بین دو سکان عمودی قرار دارد ، در این مدل از دم هواپیما ما دو سکان عمودی داریم که در هر کدام یک Rudder قرار دارد و هر دو همزمان به سمت چپ و یا راست تکان میخورند.

نام دیگر این مدل از دم هواپیما Twin Tail است.

 

 

 

هواپیما با دم برعکس Y و یا Inverted Y-Tail:

از این مدل دم هواپیما بیشتر در هواپیماهای شکاری استفاده میشود که یک حرف انگلیسی Y برعکس است که در آن دو Elevator قرار دارد و همزمان به سمت بالا و یا پایین تکان میخورند.

 

 

هواپیما با دم V شکل و یا V-Tail:

این دم هواپیما هم همانند حرف انگلیسی V هستش که نام دیگر آن Butterfly Tail میباشد. در این نوع طراحی سکان عمودی و افقی وجود ندارد.